పాకిస్థాన్‌లో పాఠశాలలు, ఆసుపత్రుల కంటే మసీదులే అధిక సంఖ్యలో ఉన్నాయట. స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన 1947 నుంచి దేశంలో నిర్వహించిన మొట్టమొదటి ఆర్థిక గణనలో ఈ దిగ్భ్రాంతికరమైన వాస్తవం వెలుగుచూసింది. 25 కోట్ల జనాభా ఉన్న దేశంలో విద్య, వైద్యం వంటి కీలక రంగాల కంటే మతపరమైన నిర్మాణాలే అధికంగా ఉన్నాయని ఈ సర్వే స్పష్టం చేసింది. ఇది దేశంలోని దయనీయమైన ఆర్థిక, సామాజిక పరిస్థితులకు అద్దం పడుతోంది.
తాజాగా విడుదలైన ఈ గణాంకాల ప్రకారం, పాకిస్థాన్‌లో 6 లక్షలకు పైగా మసీదులు, 36 వేల మతపరమైన సెమినరీలు ఉన్నాయి. అయితే, దేశ భవిష్యత్తును నిర్దేశించే పాఠశాలల సంఖ్య కేవలం 2.69 లక్షలు మాత్రమే. వైద్య రంగం పరిస్థితి మరింత దారుణంగా ఉంది. దేశవ్యాప్తంగా కేవలం 1.19 లక్షల ఆసుపత్రులు మాత్రమే ఉండగా, ప్రతి 2,083 మందికి ఒకే ఒక్క ఆసుపత్రి అందుబాటులో ఉంది. పోషకాహార లోపం, వ్యాధులతో సతమతమవుతున్న దేశంలో ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాల కొరత తీవ్రతను ఇది తెలియజేస్తోంది.
ఉన్నత విద్యారంగం కూడా తీవ్ర సంక్షోభంలో ఉన్నట్లు ఈ సర్వే తేల్చింది. దేశవ్యాప్తంగా కేవలం 11,568 కళాశాలలు, 214 విశ్వవిద్యాలయాలు మాత్రమే ఉండటం మానవ వనరుల నాణ్యతపై తీవ్ర ప్రభావాన్ని చూపుతోంది.
ఈ గణన పాకిస్థాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థలోని డొల్లతనాన్ని కూడా బయటపెట్టింది. దేశంలో మొత్తం 71.43 లక్షల వ్యాపార సంస్థలు ఉండగా, వాటిలో కేవలం 2.5 లక్షల సంస్థలు మాత్రమే అధికారికంగా సెక్యూరిటీస్ అండ్ ఎక్స్ఛేంజ్ కమిషన్ ఆఫ్ పాకిస్థాన్‌లో నమోదు చేసుకున్నాయి. 95 శాతం సంస్థలు పది మంది కంటే తక్కువ సిబ్బందితో నడిచే చిన్న పరిశ్రమలే కావడం గమనార్హం. పశుపోషణ, దర్జీ పని, ఆన్‌లైన్ సేవలు వంటి అనధికారిక రంగాలపై 1.09 కోట్ల మంది ఆధారపడి జీవిస్తున్నారని నివేదిక పేర్కొంది.
ఈ నివేదికను ప్రణాళికా శాఖ మంత్రి అహ్సాన్ ఇక్బాల్ విడుదల చేశారు. పొరుగు దేశాలు దశాబ్దాలుగా ఎన్నోసార్లు ఆర్థిక గణన చేపట్టాయని, పాకిస్థాన్ మాత్రం 78 ఏళ్లలో ఇదే మొదటిసారి నిర్వహించడం గమనార్హమని ఆయన అన్నారు. రక్షణ రంగానికి అధిక ప్రాధాన్యత ఇస్తూ, పాలనపై సైన్యం పట్టు సాధించడం వల్లే విద్య, వైద్యం వంటి కీలక రంగాలు నిర్లక్ష్యానికి గురయ్యాయని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. పంజాబ్, సింధ్ రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే ఖైబర్ పఖ్తుంఖ్వా, బలూచిస్థాన్ వంటి ప్రాంతాల్లో ఆర్థిక, సామాజిక అసమానతలు తీవ్రంగా ఉన్నాయని కూడా ఈ సర్వే వెల్లడించింది.
